Eerste deel van de trilogie met Stand van de Maan en Stand van de Sterren, over de Indonesische familie Sjamsuddin tijdens de Reformasi. In Stand van de Zon portretteert Leonard Retel Helmrich voor het eerst de familie Sjamsuddin, die hij zou blijven volgen. De documentaire gaat over drie generaties mensen uit dezelfde christelijke familie die leven in het grootste moslimland ter wereld, Indonesie.
Regie Leonard Retel Helmrich, 2001, Nederland, documentaire, 92 min.
Drie dakloze kinderen proberen te overleven in de Indonesische miljoenenstad Yogyakarta. ’s Nachts, wanneer de standhouders vertrokken zijn, delen ze een verlaten hoek van de markt met Asik Christine Hakim, hun substituutmoeder, die met de verkoop van batik het hoofd boven water probeert te houden.
Regie: Garin Nugroho, Indonesië, 1998, speelfilm/documentaire, 83 min. Indonesisch gesproken, Nederlands ondertiteld.
Ivens werd in 1944 aangesteld om de bevrijding van Nederlands Indië te filmen. Toen hij zich realiseerde dat de Nederlandse overheid niet van plan was om Indië onafhankelijk te maken, nam hij ontslag en maakte deze documentaire als een bijdrage aan de Indonesische vrijheidsstrijd
Regie: Joris Ivens, Australië, 1946, documentaire/short, 22 min. Engels gesproken, Nederlands ondertiteld, zwart/wit
Maar liefst 100 kilometer lang is de Jalan Raya Pos, oftewel De Groote Postweg die begin 19e eeuw door de Nederlanders werd aangelegd op het eiland Java. Nog altijd is het de belangrijkste verbindingsroute op het eiland en herinnert elke meter ons aan de geschiedenis van Nederlands-Indië en Indonesië. Documentairemaker Bernie IJdis maakte over de weg en alle verhalen eromheen een fascinerende documentaire, die meteen ook een portret is van een van de belangrijkste Indonesische schrijvers, Pramoedya Ananta Toer.
Regie Bernie IJdis, documentaire, Nederland/Indonesië, 1996 150 min Indon/Ned gespr.
Theo vertrekt naar Nederlands Indië om daar bij zijn oom op de rubber-plantage te gaan werken. Hij ontmoet daar de inlandse Ems, zij is getrouwd maar toch krijgen ze een verhouding met elkaar. Ondertussen is in Europa de tweede wereldoorlog begonnen. Nederlands Indië denkt de dans te kunnen ontspringen. Dan gebeurt het onvermijdelijke: bij de Japanse inval overlijdt de man van Ems. Als Theo door de Jappen achterna gezeten wordt, doet Ems ervan alles aan om Theo te kunnen helpen. Tegelijkertijd wordt de geschiedenis van Nederland in Indonesie tijdens en na de oorlog verteld.
Regie: Orlow Seunke, Nederland, speelfilm, 1997, 125 min.
Veel bekroonde compilatie van archiefmateriaal afkomstig uit het begin van deze eeuw (1912 – 1932) geeft een onthutsend beeld van de koloniale verhoudingen in Nederlands-Indië. Maar door de poëtische montage spreekt ook een bepaalde mildheid uit de film. De film is gebaseerd op het scheppingsverhaal van de bewoners van het eiland Nias, waarin Moeder Dao de aarde schiep. Ze verzamelde haar lichaamsvuil en kneedde dit op haar knie tot een bolletje, dat was de wereld. Vervolgens werd ze zonder man zwanger en baarde een meisje en een jongen, de twee eerste mensen.Ze leefden in een vruchtbare wereld. Moeder Dao wordt door de eilandbewoners ‘schilpadgelijkende’ genoemd, omdat zij vanaf het strand de horizon half gebogen zien, als de behuizing van een schildpad. De film won het Gouden Kalf in 1995.
Regie Vincent Monnikendam, Nederland, 1995, documentaire, 1995, 90 min. z/w
Film naar een boek van Putu Wijaya. De film toont het leven van Daku, een jonge Balinese vrijgezel die als journalist in Jakarta werkt. Hij onderhoudt relaties met de prostituee Norma en de lokale schoonheid Rosa. Ook zorgt hij voor zijn geadopteerde dochter Sinta. Als zijn moeder overlijdt en van hem verwacht wordt dat hij terugkeert naar Bali, weigert hij zijn leven in de hoofdstad op te geven. Het telegram met het onheilspellende nieuws opent hij niet. Daku vlucht in de leugen en weet uiteindelijk geen onderscheid meer te maken tussen zijn eigen verzinsels en de werkelijkheid die om hem heen in elkaar stort.
De Filmkrant: “Hij heeft wat weg van een culturele guerrillastrijder, de Indonesische filmmaker Slamet Djarot Rahardjo. Via zijn film Telegram strijdt hij tegen de apathie, tegen de censuur en tegen het cultureel imperialisme. “Indonesiërs zijn lui geworden. Het enige dat we doen is kopen en verkopen.”
Regie Slamet Rahardjo Djarot, Indonesie, speelfilm, 2001, Javaans/Balinees gesproken, Nederlands ondertiteld, 82 min.
Een groepje rijke, trendy huisvrouwen houdt wekelijks een ‘Arisan’, een soort dameslunch met veel geroddel en gezwets. Het hoogtepunt is de verloting van geld of goederen die door de dames zelf zijn ingelegd. Ze slagen erin om een knappe, welgestelde jongeman voor hun Arisan te strikken en gooien al hun charmes in de strijd om zijn aandacht te winnen. Zijn belangstelling gaat echter uit naar een andere… man.
Regie: Nia Di Nata, Indonesië, 2003, Indonesisch gesproken, Engels ondertiteld 129 min.
Wanneer de Japanners Singapore binnenvallen in 1942 worden veel vrouwen en kinderen opgesloten in gevangeniskampen. Ondanks hun verschillende leeftijden, nationaliteiten en achtergronden groeit er een band tussen de gevangenen wanneer ze te maken krijgen met voedselgebrek en de slechte behandeling. Adrienne, één van de vrouwen, organiseert een koor.
Regie: Bruce Beresford, 1997, Australië / VS, 122 min.
Verfilming van Multatuli’s gelijknamige roman uit 1859. De Hollandse ambtenaar Max Havelaar krijgt een aanstelling in het gekolonialiseerde Nederlands-Indië en ziet hoe welvarende Nederlandse koffiehandelaren en plaatselijke regenten de arme bevolking uitbuiten en onderdrukken. Hij trekt zich het lot van deze mensen zo aan dat hij, tegen de gebruiken in, protest aantekent.
Regie: Fons Rademakers, Nederland/Indonesie, 1976, 170 min.
