9 november 2004
Verfilming van Multatuli’s gelijknamige roman uit 1859. De Hollandse ambtenaar Max Havelaar krijgt een aanstelling in het gekolonialiseerde Nederlands-Indië en ziet hoe welvarende Nederlandse koffiehandelaren en plaatselijke regenten de arme bevolking uitbuiten en onderdrukken. Hij trekt zich het lot van deze mensen zo aan dat hij, tegen de gebruiken in, protest aantekent.
Regie: Fons Rademakers, Nederland/Indonesie, 1976, 170 min.
14 december 2004
Aan de hand van films die Mathieu Kerbosch zelf tussen 1926 en 1938 maakte van zijn gezin en kinaplantages op Java, foto”s en gesprekken met zijn kinderen wordt een beeld geschetst van het koloniale leven in Nederlands-Indië, het gezinsleven en het werk van Kerbosch. INTERVIEWS over het leven, het liefdeloze huwelijk van hun ouders, hun opvoeding en het autoritaire karakter van hun vader met de vijf zonen en enige dochter van Kerbosch.
Inleiding door Roeland Kerbosch
Regie Roeland Kerbosch, Nederland, 1981, 75 min.
14 december 2004
Tussen 1950 en 1970 emigreerden vanuit Indonesië 300.000 mensen naar Nederland. Een deel van die groep kwam in Gelderland terecht en bouwde hier een eigen leven op. Hoe is het met deze mensen, vroegen we ons af? Hoe kijken ze terug op een halve eeuw in Nederland? En hoe vergaat hun kinderen en kleinkinderen?
Marlies Claasen gaat op bezoek bij Tante Son van Toko Rasasari in Arnhem. Zij kwam begin jaren vijftig samen met haar man naar Nederland en zette één van de eerste Toko’s in Nederland op. Zij vertelt haar verhaal. Ook haar kinderen en kleinkinderen vertellen hoe zij tegen hun Indische achtergrond en geschiedenis aankijken.
Regie Marlies Claasen, TV-Gelderland ‘De geschiedenisbus’, Nederland, 2004, 23 min.
11 januari 2005
Rumidjah, een 62 jarige weduwe, woont in een volksbuurt in Jakarta samen met haar zoon Bakti en haar elfjarige kleindochter Tari. Sinds de val van President Soeharto zeven jaar geleden, is Rumidjah getuige geweest van de wervelwind van politieke en sociale onrust die in haar land woedde.
Naarstig probeert de grootste godsdienst van Indonesië, de Islam, de rust en vrede onder burgers in de stad te handhaven door ze te wijzen op het strenge waarden en normen patroon van de Islam. Ook van niet-Islamitische buurtbewoners wordt verwacht dat ze zich aan de islamitische normen en waarden houden
Maar de Christelijke Rumidjah heeft meer dan genoeg van de chaos in Jakarta. Ze overweegt te verhuizen naar haar geboortedorp op het platteland, maar dit zou betekenen dat ze afscheid zou moeten nemen van haar kleindochter Tari. Voor het meisje ligt er in het kleine dorp op Midden Java geen toekomst, dat weet de ongeschoolde Rumidjah maar al te goed.
Door toenemende mechanisering is het vinden van werk aanzienlijk moeilijker geworden. Steeds minder mankracht is nodig bij het oogsten van rijst op de rijstvelden.
Maar de oude Rumidjah is niet iemand die bij de pakken neer gaat zitten. Ze put hoop uit haar geloof in God en hoopt dat haar kleindochter in de toekomst meer zal bereiken dan zijzelf en haar zoons ooit hebben bereikt.
Stand van de Maan is de winnaar van Joris Ivens Award op de IDFA van 2004.
Met bijdragen van regisseur Leonard Retel Helmrich en conservator Museum Nusantara, Pim Westerkamp, samensteller van de tentoonstelling ‘Urban Islam’.
Regie Leonard Retel Helmrich, Indonesie, 2004, speelfilm, 90 min
12 april 2005
Gedramatiseerde documentaire over het leven van schrijver Willem Walraven (1887-1943). Na een aantal jaren door Amerika te hebben gezworven, vertrok Walraven aan het begin van deze eeuw naar Indië. In 1941 werd hij door de Nederlandse autoriteiten tot staatsvijand bestempeld en vastgezet in een Javaanse gevangenis. Gevangen op Java laat zien hoe Walraven, gespeeld door Gerard Thoolen, in zijn cel terugblikt op zijn leven en het proces dat aan zijn opsluiting vooraf ging. De film toont naast gedramatiseerde scènes en archiefbeelden, opnamen van twee mannen, waaronder mensenrechtenactivist Poncke Princen, die in Walravens voetspoor door het hedendaagse Java trekken. Geleidelijk ontstaat het beeld van een controversiële schrijver wiens leven en werk een onlosmakelijk geheel vormden.
‘Gevangen op Java’ is een document over een fascinatie geworden en vertelt niet alleen iets over drie mensen, maar over een heel volk. Ons volk en een geschiedenis waar nog altijd met moeite over gesproken wordt.
Scenario: Jan van den Berg, Camera Renee Hoffman, gedramatiseerde documentaire, Nederland, 1995, 75 min.
11 mei 2005
Jalan Raya Pos / De Groote Postweg, vertelt het verhaal van een schrijver (Pramoedya Ananta Toer), een weg, en daarmee van de geschiedenis van een land, Indonesië. De film wijkt in een aantal opzichten af van andere recente films over Indonesië: niet alleen wordt het verhaal verteld vanuit Indonesisch perspectief en is het geheel hedendaags, ook wordt er geen gebruik gemaakt van archiefmateriaal. De Grote Postweg is een duizend kilometer lange weg dwars door Java. De weg werd begin vorige eeuw onder leiding van de Nederlanders aangelegd en maakte veel slachtoffers onder het ‘kleine volk’, dat gedwongen werd aan de weg te werken. Pramoedya Ananta Toer (1925), een van de belangrijkste Aziatische schrijvers van deze tijd, heeft ondanks het feit dat hij momenteel te kampen heeft met een langdurig “writers block”, met veel fysieke inspanning een essay over de Postweg geschreven, speciaal voor dit project. Omdat Toer als ‘ex-tapol’ (ex-politieke gevangene) beperkt is in zijn bewegingsvrijheid, fungeren de makers tijdens de reis over de Postweg – de reis die Toer zelf niet mag maken – als zijn oren en ogen. Aan de hand van ontmoetingen langs de weg worden sociaal-historische parallellen zichtbaar tussen de koloniale tijd en de huidige situatie. Tegelijkertijd vormt de film een portret van Pramoedya, en naarmate de film vordert wordt de grimmigheid van zijn situatie én de situatie in zijn land voelbaar.
Regie Bernie IJdis, Nederland/Indonesie, Nederlands ondertiteld, 1996, 150 min.
14 juni 2005
Theo vertrekt naar Nederlands Indië om daar bij zijn oom op de rubber-plantage te gaan werken. Hij ontmoet daar de inlandse Ems, zij is getrouwd maar toch krijgen ze een verhouding met elkaar. Ondertussen is in Europa de tweede wereldoorlog begonnen. Nederlands Indië denkt de dans te kunnen ontspringen. Dan gebeurt het onvermijdelijke: bij de Japanse inval overlijdt de man van Ems. Als Theo door de Jappen achterna gezeten wordt, doet Ems ervan alles aan om Theo te kunnen helpen. Tegelijkertijd wordt de geschiedenis van Nederland in Indonesie tijdens en na de oorlog verteld.
Regie Orlow Seunke, Nederland 1997, speelfilm, 125 min.
13 september 2005
Een compilatie van verschillende korte films.
Samenstelling: Lulu Ratna, Presentatie: Karel Doing
Scenery (7’3″) Forum Lenteng, 2003
Heeft u zich ooit voorgesteld hoe het is om bovenop een trein te zitten? Wat zou u zien?
Benhil (5’37”) Forum Lenteng, 2003
Deze film toont de intimiteit tussen de passagier en de rijder van de ojek (de brommer taxi) en vertelt het verhaal van een voertuig dat dagelijks vreemden door de stad rijdt.
Where do you originally come from? (1’03”) Tintin Wulia, 2003
Maakt het echt uit wat er in je paspoort staat wanneer je niet bij een vliegveldbalie staat?
Everything’s OK (5’10”) Animatiefilm, 2003
Het ontstaan van de megapolis in de tropen is niet zonder problemen.
Elevator (1’28”) Wisnumurti, 2003
De dagelijkse routine van een liftjongen in een van de grootste mediabedrijven in Indonesië.
My sister’s wedding (15′), Dimas Jayasrana, 2003
De filmer filmde zijn familie tijdens de voorbereidingen en festiviteiten van het huwelijk van zijn zus.
It’s almost there (25′) Ariana Darmawan, 2003
Dit is een verhaal over een zevendaagse reis van een jonge vrouw die haar thuisland, Indonesië, opnieuw bezoekt.
Kereta pertama / First train (8’24”) Yufik, 2002
Er zijn enkele stadstreinen in Jakarta, maar het systeem werkt verre van adequaat.
Jakarta kota gue / Jakarta is mine (13’30”) Andibachtiar Yusuf, 2003
Jakarta is een stad van miljoenen mensen met verschillende culturele achtergronden, vele talen sprekend en met allerlei levensstijlen. Ondanks deze verschillen, heeft Jakarta één identiteit die werkelijk de mensen verenigd, en die heet Persija. Met Persija verenigen de mensen van Jakarta hun trots en zelfs hun levensdoel…..
Bus Kota / City bus (21′) Lulu Ratna , 2003
Met een totale bevolking van 20 miljoen mensen, moet Jakarta een enorme hoeveelheid openbaar vervoer leveren om aan de behoeften van de bevolking te voldoen. Lulu Ratna neemt u mee naar de straten van Jakarta, de derde meest vervuilde stad van de wereld, en toont u “de stad van gekte en mogelijkheden met slechts één signatuur: overleving”.
Connections (7’14”) Lulu Ratna & Karel Doing
Een tweeluik dat Indonesië en Nederland per trein verbindt.
De samenstellng en selectie van dit programma was in handen van de IndoFILMclub, voor dit keer bestaande uit: Ivar de Lange, John van den Broek, Pieter de Bont, Gaby de Quilettes. Nijmegen, 2005
11 oktober 2005
Oeroeg is een zeer vrije bewerking van het bekende boek van Hella Haase. Hoofdpersoon is de jonge Nederlandse Johan, die na de politionele acties in Nederlands-Indie op zoek gaat naar zijn verloren jeugdvriend Oeroeg. De regie was in handen van Hans Hylkema, en in de hoofdrollen zijn onder meer Peter Faber en Jeroen Krabbe te zien.
Regie Hans Hylkema, speelfilm, Nederland, 1993, 120 min.
8 november en 12 december
De Stille Kracht (tv-film naar het boek van Louis Couperus)
De Stille kracht is het legendarische tv-spel van Walter van der Kamp, naar de beroemde roman van Louis Couperas. In de hoofdrollen schitteren onder meer Pleuni Touw, Bob de Lange, Willem Nijholt, Caro van Eijck en Hans Dagelet. Met muziek van Tonny Eyk. In het broeierige Nederlands Indie wordt de europeaan geplaagd door wat de javanen “De Stille Kracht” noemen: een combinatie van tropische magie, oosterse ondoorgrondelijkheid en wederzijds onbegrip. De resident van het eiland, zijn zoon, dochter en verleidelijke vrouw vallen langzaam maar zeker ten prooi aan deze mysterieuze stille kracht…
Regie Walter van der Kamp, speelfilm, Nederland, 1974 2 x 115 min.