10 november 2009
Het verhaal van de opoffering en strijd van een vrouw, als kind, moeder en echtgenote, in de omgeving van de geestelijkenfamilie in het islamitisch internaat omdat ze oneerlijke goedkeuring kreeg.
Regie Hanung Bramantyo, speelfilm, Indonesie 2009, Engels ondertiteld, 131 min.
12 januari 2010
Hoe Papoea-leider Nicolaas Jouwe na 47 jaar ballingschap terugging naar Indonesië
In maart van dit jaar vertrok de 85-jarige Papoea-leider Nicolaas Jouwe op een onverwachte missie naar Indonesië. Ooit was hij de veelbelovende jonge leider van een Papoea-natie in wording. Onder de bezielende leiding van Hollandse leermeesters bekwaamde Jouwe zich in de ’50-er jaren tot een gepassioneerde politicus die zijn volk zou leiden naar onafhankelijkheid. Maar zover kwam het niet. Papoea werd een provincie van Indonesië en Jouwe week uit naar Nederland.
Tot, geheel onverwacht, de oude balling in maart van dit jaar een uitnodiging krijgt van de president van Indonesië. Na 47 jaar onvermoeibare strijd voor de onafhankelijkheid van zijn Papoea-volk vertrekt Nicolaas Jouwe met zijn twee jongste kinderen naar het land van de voormalige vijand.
De oude man wil graag naar huis, naar zijn eiland dat op zeven vlieguren van Jakarta ligt. Maar voor het zover is, worden Jouwes geloofsbrieven grondig onderzocht. Is de oude leider bereid zijn ideaal op te geven? En wat krijgt hij daar dan voor in ruil? De weg naar Papoea gaat over Jakarta. In ieder geval voor Nicolaas Jouwe.
Regie: Babette Niemel, producent: René Mendel / Interakt, Nederland 2009, documentaire, 55 min.
12 januari 2010
Begin jaren ’60 voerde Nederland haar ‘laatste oorlogje’. Zelfs het vliegdekschip de Karel Doorman werd ingezet om te voorkomen dat ‘ons’ Nieuw-Guinea in handen van Indonesië zou vallen. Uiteindelijk zou het conflict 18 Nederlandse soldaten het leven kosten, aan Indonesische zijde vielen er veel meer. In 1962 kwam Papoea-voorman Nicolaas Jouwe in Nederland aan. Met zijn gezin werd hij door de Nederlandse overheid ondergebracht in een bescheiden rijtjeshuis in de gemeente Delft.
Regie: Babette Niemel, producent: René Mendel, 2008, Nederland, documentaire, 52 minuten
9 februari 2010
Na de dood van zijn moeder, gaat Jaya (12 jaar) naar Johar, zijn vader. Johar is baas op een jermal, een houten visplatform dat in zee is gebouwd en dat een eindje uit de kust ligt. Het harde leven op het platform wordt verteld vanuit het perspectief van Jaya. Zijn vader Johar wil niets van hem weten en erkent hem niet als zijn zoon. Jaya moet hetzelfde zware werk doen als de andere jongens op de jermal. De afwijzing van zijn vader, de jongens die hem in het begin niet dulden en het harde leven op de jermal brengen hem ertoe het lot in eigen handen te nemen, om te kunnen overleven.
Regie: Ravi Bharwani, Rayya Makarim & Utawa Tresno, producent: Orlow Seunke, camera: Claire Pijman, Indonesisch gesproken, Engels ondertiteld, 92 min.
9 maart 2010
Begin 1942, tijdens de Tweede Wereldoorlog, bezet Japan Nederlands-Indië. Volgens de Japanse jaartelling is het 2602. De Nederlanders moeten gehoorzaamheid zweren aan de Japanse keizer. Kinderen van weleer, toen tussen vier en achttien jaar, vertellen wat ze hebben meegemaakt in de Japanse Interneringskampen. Kinderogen kijken onbevangen het kamp in en weldra zijn honger, dood en gelaarsde soldaten net zo gewoon als handklapversjes en verstoppertje. Dit zijn persoonlijke getuigenissen van ontberingen en trauma’s, maar ook van overlevingskracht, inventiviteit en kinderlijke verbazing.
De documentaire is gemaakt in opdracht van de Stichting Verfilming Japanse Burgerkampen, die de ‘oral history’ van de kampen wil vastleggen voordat de getuigen zijn verdwenen.
Regie: André van der Hout en Linda Lyklema, Nederland, 2009, 92 min.
13 april 2010
De Indonesische comedy ‘Naga Bonar’ speelt zich af in de periode van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd, na de Japanse capitulatie in 1945.
De hoofdpersoon Naga Bonar (Deddy Mizwar), een zakkenroller, krijgt de kans om zichzelf generaal te noemen in Noord-Sumatra tijdens de onafhankelijkheidsstrijd. Als generaal denkt hij vooral een welvarend leven te kunnen leiden. Door zijn rol als generaal komen echter onvermoede eigenschappen naar boven. Uiteindelijk wordt Naga Bonar dan ook een ‘ware’ soldaat die vol overtuiging leiding geeft aan het Indonesische leger in de strijd tegen de Nederlandse overheersing.
Regie: MT Risyaf, spel: Nurul Arifin, Deddy Mizwar, Wawan Wanisar, Roldiah Matulessy, 95 min., Indonesisch gesproken met Engelse ondertiteling
11 mei 2010
Nederland en Indonesië zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden door hun geschiedenis. Veel Nederlanders en Indonesiërs hebben nog persoonlijke herinneringen aan de directe banden met de koloniale samenleving die Nederland aan Indonesië oplegde. De video-installatie Connections gaat over de zichtbare en verborgen relaties tussen de twee landen, de persoonlijke en meer universele overeenkomsten en verschillen.
Karel Doing (Rotterdam) en Lulu Ratna (Jakarta) verzamelden beelden tijdens hun regelmatige treinreizen. Treinen en stations zijn een soort democratische bijeenkomst van stedelingen. Hier komen mensen samen met een gezamenlijk doel, maar individuele belangen. Dit zijn de marktplaatsen van komen en gaan, het verkopen van de bevrediging van je verlangen naar elders, platform voor gewilde en ongewilde ontmoetingen, kruispunt van kruispunten.
De kunstenaars zijn ook begonnen met een lijst van gedeelde woorden in beide talen (Nederlands, Bahassa Indonesia). Deze woorden zijn een voorbeeld van de pijnlijke en tegelijkertijd kleurrijke manier waarop beide culturen elkaar beïnvloedden.
Regie Karel Doing, Indonesie/Nederland, 2004 korte documentaire
11 mei 2010
Al 35 jaar runt mijnheer Go zijn toko in Den Haag. Voor veel Indische mensen is zijn winkel – met al die Indische specialiteiten – een uitkomst, maar ook Nederlanders komen graag bij hem. Hij verkoopt alles: van kroepoek en zelfgebakken emping tot maaltijden. Een zakje taugé kost nog geen tien cent en speciaal voor kerst is er Ayam Kodok, gevulde kip, die in het keukentje achter de winkel wordt klaargemaakt. ‘Wel tijdig bestellen’, staat er handgeschreven op een stuk karton dat hij provisorisch aan het plafond heeft opgehangen. Terwijl mijnheer Go in zijn eigen, gemoedelijke tempo aan het werk is, volgt de camera hem bij zijn bezigheden. Hij is goedgemutst en maakt graag een praatje met de klanten. ‘Optimisme moet je overdragen,’ zegt hij tegen een van hen. Bij het afrekenen valt het eindbedrag altijd gunstig uit. ‘Net geen twintig euro,’ zegt hij tevreden. Op de zaterdag is de sluitingstijd flexibel. Mijnheer Go houdt graag in alles rekening met zijn klanten, en die kunnen dat zeker waarderen.
Regie: Claire Pijman; camera: Claire Pijman; producent: Sven Säuer, Nederland, 2006, 18 min.
11 november 2010
Rumah Saya (‘Mijn thuis’) is een verzorgingstehuis voor oudere Indische Nederlanders. Er wordt gezongen, er worden spelletjes gespeeld en men geniet er van Indische lekkernijen. Net als vroeger, toen Indonesië nog Nederlands-Indië was. De bewoners, die nog regelmatig Maleisische woorden gebruiken, hebben elkaar op hun oude dag alsnog in Nederland gevonden na hun repatriëring vóór, tijdens en na WO II. Hoewel er veel gelachen wordt in het tehuis, blijkt uit gesprekken met bewoners dat niet alle verhalen even mooi zijn. In keurige bewoordingen vertelt mevrouw De Vries-Haring bijvoorbeeld over de toen heersende vooroordelen. Vanwege haar inlandse moeder werd ze vaak gediscrimineerd. Bij de kapper komt oud zeer naar boven over de letterlijk en figuurlijk koude aankomst in Nederland. Maar hun generatie dunt langzaam uit. “Na onze dood”, zo stelt een bewoner, “is de hele koloniale tijd verleden tijd.” Voor deze ouderen is het nog springlevend. Daarom geeft wonen in Rumah Saya zo’n saamhorigheidsgevoel. Het tehuis voelt voor velen als ‘een warme deken om je heen.’
Regie: Johanna ter Steege en Claire Pijman; camera: Claire Pijman; producent: Sven Sauër, 2009 Nederland, documentaire, 50 min.
8 juni 2010
Alisha, een rijke jonge vrouw, woont in een groot kil huis. Ze leeft in haar eigen droomwereld. Totdat ze Bari ontmoet, een schrijver. Ze wordt verliefd op hem, een verliefdheid die uitgroeit tot een obsessie. Het gaat zo ver dat ze haar huis verlaat en hem overal volgt. Ze neemt haar intrek in het appartement naast dat van Bari en zijn vriendin. Bari laat haar een andere werkelijkheid zien. In het gebouw leven mensen hun eigen, unieke levens. Alisha vraagt zich af of de wereld die ze nu ziet de echte werkelijkheid is.
Een verhaal over de donkere kanten van de liefde. Een obsessie, een droom.
Regie Mouly Surya; producent: CineSurya Productions; met: Ladya Cheryl, Donny Alamsyah, Kinaryosih, Indonesië 2008, 90 min., Indonesisch gesproken, Engels ondertiteld